mRNA aşısı ve ölümler… Uzmanlar ne diyor? | 4 SORU 4 YANIT

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Norveç ve Almanya’da aşı sonrası 85 yaş üzerinde 33 kişinin hayatını kaybetmesi tartışmaları beraberinde getirdi. Bilim insanlarına göre ‘aşı ölüme neden oluyor’ algısı yanlış. Konu hakkında merak edilenleri uzmanlara sorduk

Dünya corona virüsü ile mücadelede aşılama çalışmaları ile mesafe kat etmeye başladı. Dünya çapında uygulanan doz sayısı 40 milyonu aştı.

Aşı olanların sayısının her geçen gün artmasıyla birlikte aşı sonrası yaşanabilecek yan etkilerle ilgili net bir resim de çıkmaya başladı. Ancak söz konusu yan etkilerle ilgili spekülasyonlar ve bilgi kirliliği kimi zaman uzman yorumlarının önüne geçiyor. Özellikle geçtiğimiz günlerde Norveç’te bakımevinde kalan 23 kişinin, Almanya’da 10 kişinin aşılamadan sonra öldüğü yönündeki haberler bu tartışmaları alevlendirdi.

Bu noktada sorularımızı uzman bilim insanlarına yönelttik. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol ve Hacettepe Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran aşağıdaki sorulara verdikleri yanıtlarla bizleri aydınlattı.

Bilim insanları aşı sonrası ölümlere nasıl yaklaşır?
“mRNA aşısı ölümlere neden oldu” ifadesi/algısı ne kadar doğru?
mRNA aşılar güvenli mi?

1) BİLİM İNSANLARI AŞI SONRASI ÖLÜMLERE NASIL YAKLAŞIYOR?

Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol: Pfizer/Biontech aşısının 16-89 yaş aralığında kaydı var ve 8 bin 900 gönüllüde yan etki bildirimi oldu. Zaten aşı regülasyon kuruluşları da en az 3 bin kişinin veri kaydını istiyor. 3 bin kişide bir ölüm olsa bu çok ciddi bir şey olurdu. Dolayısıyla aşı güvenliğinin çok yüksek olması lazım. Pfizer/Biontech aşısı bu güvenlikten geçen bir aşı. Milyonlarca kişiyi aşılamaya başladığınız bir kişinin başının dönmesi olağandır. Bu aşıyı yaptığınız zaman bu tesadüfi etkiyle karşılaşabiliyorsunuz. Korelasyon ve neden-sonuç ilişkisini burada anlamak zor. Biz bunu yine de aşı yan etkisi olarak kaydediyoruz. Öyle kayıt etmeliyiz zaten. Çünkü aşıdan on dakika sonra karşımıza çıkan bütün olumsuz sonuçlar aksi ispatlanana kadar aşı yan etkisi olarak kaydedilir. Aksi bazı istatistiki değerlendirmelere göre hesaplanır.

İsrail nüfusunun 4’te 1’i aşılandı. Aşılananların büyük bir bölümü 60 yaş üzerinde. Onlar 1.7 milyon kişiden 10 binde 6 kadar yan etki gördüklerini, 15 kişinin sadece hastanelik olduğunu, hastanelik olanların da altta yatan hastalıkları olduğunu ama hiçbirinin ölmediğini söylüyorlar. Demek ki, altta yatan hastalıkları olanları hastaneye alıp bakacağız. Bu ikisinin sonucunu birleştirdiğimiz zaman yan etki yönetiminin daha aktif yapılması gerektiği sonucu çıkıyor. Bugüne kadar dünyada 40 milyon kişinin yüzde 90’ı mRNA aşısıyla aşılandı ve yan etki verilerini gayet rahat izleyebiliyoruz.

Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran: Norveç’te meydana gelen ölümlerin nedenlerinin tam olarak incelenmesi gerek. Bakım evlerinde kalan hastalar 85 yaş üstü ve çok kırılgan hastalar. Vefat edenlerin detaylı bir şekilde ölüm raporlarının açıklanması gerekiyor. Zaten bu hastalar bakım evlerinde bulunduğuna göre çok da dinç vatandaşlar değil. Pfizer aşısı neredeyse 50 milyon kişiye uygulandı. 50 milyon kişinin çok büyük bir kısmı da 65 yaş üstü.

2) ‘mRNA AŞISI ÖLÜMLERE NEDEN OLDU’ ALGISI DOĞRU MU?

Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol: Değil. Bu aşının kendisiyle değil, aşılama ile ilişkili bir süreç. Daha güvenli olduğunu bildiğimiz bir aşı yok. Bu aşılar yepyeni bir hastalığa karşı geliştirilmiş aşılar. Aşılamayla ilgili bazı nadir olumsuzluklar görülebilir ama asıl olan bunların yönetilebilmesidir. Bizim için en büyük tehdidi oluşturabilecek bir aşı zaten yok. Virüsün aktif bir parçası hiçbir aşıda yok. “Aşı nedeniyle öldü” çok yanlış bir ifade. Aspirin verince de bir yeriniz kanayabilir. Fakat sizde pıhtılaşma olunca başınıza gelecek olan şeyleri düşündüğümüz için onu veririz. Bu nüfus dünyada hiç kitle aşılaması görmedi. Kitle aşılaması böyle bir şeydir.

Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran: Çok yanlış. Dünyada neredeyse 50 milyon kişi aşı olmuş. Norveç’te çok kötü durumda olan bakım evi hastaları ölmüş. mRNA aşısı tehlikeli olsaydı başka ülkelerde de rastlardık. Bu ifade mRNA aşıları için yanlış bir bakış açısı oluşturur. Halbuki en etkili aşı da mRNA aşıları. Keşke Türkiye’de de olsa hatta özellikle yaşlı hastalara yapılsa. Kalp hastası, KOAH hastası, şeker hastası bilakis aşı olmalı. Bu kişilerde Covid-19 ölüm oranı yüzde 60. İsrail yaşlı nüfusunun tamamını aşıladı ama bir tane bile ölüm bildirmedi. Norveç’in sorumluluk gösterip detaylı bir açıklama yapması gerekiyor.

ʻʻ“Aşı nedeniyle öldü” çok yanlış bir ifade. Aspirin verince de bir yeriniz kanayabilir. Fakat sizde pıhtılaşma olunca başınıza gelecek olan şeyleri düşündüğümüz için onu veririz. Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol

3) YAŞLI NÜFUS AŞIDAN MUAF TUTULMALI MI?

Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol: Yaşlı nüfusun yoğun olduğu İsviçre’de aşılama bir süre durduruldu. Kırılgan grup hastalık karşısında da çok kırılgan. Ben 85 yaşında çok kırılgan kişileri aşılamayı isterim. Aşılamadan sonra, ya çok aklı başında yakınlarının başında olmasıyla, yani bütün yan etkileri anlatıp izleyerek ya da hastanede 48 saat gözlem altında tutarak gereğini yaparım. Çünkü yaşlı bakım evleri hastalık bakımından çok riskli. Yaşlı bakım evlerindeki hastalıktan dolayı ölümlere bakacak olursanız, toplu ölümler oldu. Toplu ölüm çok acıklı bir şey.

4) mRNA AŞISI GÜVENLİ Mİ?

Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol: Oluşabilecek olumsuz sonuçlar çok nadir ve yönetilebilir durumda. Her uygulama gibi aşılamada da ortaya çıkabilecek olumsuz sonuçlar vardır. Aşı yaptıracağınız merkezde, kendinizle ilgili bütün verileri vermenizi istiyoruz. Hastalıklarınızı ve kullandığınız ilaçları mutlaka iletin. Aşı yaptırdığınız merkezde mutlaka bir süre kalın ve yan etkiler olduğunda mutlaka bir merkeze başvurun. Aşılar bilebildiğimiz ve bulabildiğimiz hastalık önleyici en güvenli uygulamadır.

Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran: Türkiye’nin kullandığı SinoVac aşısı gayet etkili ama diğer aşılara göre daha az etkili. Aşı olmaktan korkulmaması gerekir. mRNA aşısının da güvenlik problemi yok. Aşı olmaktan korkmayalım, yeter ki aşıyı bulalım.

ʻʻ85 yaş üstü ve çok ağır olan hastalar için kararlar zaten yaşam sonu kararlar olarak geçiyor. Endoskopi ya da ameliyat için dahi bazen tereddüt ediyoruz.
Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran